«Αυτό το μνημείο θα μας τρελάνει»: Τα αινίγματα μετά την ανακάλυψη της κεφαλής της Σφίγγας

Εντυπωσιακή αναδύθηκε από το χώμα την τελευταία στιγμή, λίγο πριν από τις πέντε το απόγευμα της Δευτέρας και ενώ αρχαιολόγοι και εργάτες στον λόφο Καστά ήταν έτοιμοι να αφήσουν τα εργαλεία τους στην άκρη για να συνεχίσουν το έργο τους σήμερα. Μαρμάρινη, κοκκινομάλλα - με τα μακριά μαλλιά της που πέφτουν στον αριστερό της ώμο και είναι πιασμένα με μια λεπτή ταινία - με καπέλο (πόλο) και με ένα γοητευτικό μειδίαμα, η κεφαλή της Σφίγγας είδε ύστερα από αιώνες ξανά το φυσικό φως.

«Πρόκειται για ένα έργο εξαιρετικής ποιότητας» μας έλεγε χθες η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γεωργία Κοκκορού - Αλευρά, λίγα μόλις λεπτά μετά τη δημοσιοποίηση των νέων ευρημάτων.

«Σε μια πρώτη ανάγνωση μπορούμε να πούμε ότι μοιάζει πολύ με τις Καρυάτιδες και ότι ενδέχεται να είναι έργο του ίδιου εργαστηρίου».

Με «τραύματα» μόνο στη μύτη το κεφάλι της δεξιάς - όπως κοιτάζουμε την είσοδο του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης - Σφίγγας παραπέμπει σε μια πολύ όμορφη γυναίκα, καθώς «από την κλασική εποχή ανάλογες μορφές δεν έχουν δαιμονικό χαρακτήρα, αλλά έχουν εξωραϊστεί και αποδίδονται με ιδεαλιστικά χαρακτηριστικά» εξηγεί η κυρία Αλευρά.

Το κεφάλι που δεν κοιτάζει προς την απέναντι Σφίγγα αλλά είναι στραμμένο προς τον θεατή μπορεί να άφησε άφωνους όσους το αντίκρισαν τη στιγμή που έβγαινε από το χώμα στον τρίτο θάλαμο, ωστόσο γρήγορα άρχισε να προκαλεί νέα ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις. Πώς βρέθηκε σε απόσταση 14 μ. από την είσοδο, όπου βρίσκεται το σώμα της; Και τι νέο μπορεί να προσθέσει στο πολύπλοκο ήδη παζλ του ταφικού μνημείου;

«Αυτό το μνημείο θα μας τρελάνει. Είναι μη αναμενόμενο και σαφώς δυσερμήνευτο το γεγονός ότι το κεφάλι βρέθηκε τόσο μακριά από το σώμα» έλεγε χθες έμπειρος αρχαιολόγος, ενώ στέλεχος του υπουργείου Πολιτισμού προσέθετε: «Τώρα βρισκόμαστε σε πιο βαθύ σκοτάδι από ό,τι πριν, διότι δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τον λόγο που βρέθηκε το κεφάλι σε τόσο μεγάλη απόσταση».

«Η μεγάλη απόσταση που βρέθηκε το κεφάλι της Σφίγγας από το σώμα επιβεβαιώνει την άποψη που θεωρεί ότι το μνημείο είχε συληθεί, κάτι που ήταν προφανές και από τις τεράστιες τρύπες στους τοίχους κι από την επίχωση με άμμο μεταξύ άλλων» επισημαίνει η Γεωργία Κοκκορού - Αλευρά. «Πιθανότατα το κομμένο κεφάλι – που ήταν ένθετο στο σώμα – να είναι έργο τυμβωρύχων, αλλά γιατί να το πετάξουν εκεί και μάλιστα με προσοχή, ώστε να έχει υποστεί μόνο μικρές φθορές;» αναρωτιέται το στέλεχος του ΥΠΠΟ.



Την παράσταση μπορεί να έκλεψε η όμορφη Σφίγγα, η ανασκαφή στον χώρο που βρίσκεται πίσω από τη μαρμάρινη πόρτα όμως έφερε στο φως και δύο μεγάλα τμήματα από το αριστερό μαρμάρινο θυρόφυλλο διαστάσεων 0,89x1,49x0,15 μ. το πρώτο και 0,89x1,30x0,15 μ. το δεύτερο μαζί με ένα κομμάτι μήκους 2,5 μ. από το κατώφλι με σημάδια (κυρτές βαθύνσεις) που δείχνουν τη χρήση μεταλλικών τροχιών οι οποίες διευκόλυναν την κίνηση της βαριάς πόρτας.

Το δάπεδο ωστόσο – από το οποίο αναμένεται να δοθούν αρκετές απαντήσεις – δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί. Σε μια δοκιμαστική τομή φάνηκε ότι είναι στρωμένο με πωρόλιθους καλυμμένους με λευκό επίχρισμα, ωστόσο σε άλλο σημείο φαίνεται ότι έχει υποστεί καθίζηση και σε ένα τρίτο ότι είναι κατεστραμμένο, καθιστώντας ξεκάθαρο ότι στον συγκεκριμένο χώρο επικρατεί αταξία. Αν, δε, ο συγκεκριμένος είναι τελικά και ο τελευταίος χώρος και κατά συνέπεια ο ταφικός θάλαμος, τότε η αναστάτωση εκτιμάται ότι μπορεί να σχετίζεται με τη σύληση των κτερισμάτων. Ωστόσο, αυτό δεν είναι παρά ακόμη μία εικασία, δεδομένου ότι οι απαντήσεις θα έρθουν μόνο εφόσον αφαιρεθεί η ύψους 1,5 μ. επίχωση και αφού διαπιστωθεί αν τελικά υπάρχει δίοδος προς άλλον υπόγειο χώρο ή αν οι ερευνητές βρίσκονται ήδη στον τελευταίο του αινιγματικού μνημείου.