Πώς η Goldman Sachs θησαύρισε από την ελληνική κρίση

Η επενδυτική τράπεζα έβγαλε δισεκατομμύρια από το ελληνικό κράτος βοηθώντας να κρυφτεί το πραγματικό μέγεθος του ελληνικού χρέους για να μπει η Ελλάδα στην ΟΝΕ και στη συνέχεια να το διπλασιάσει.

Με ένα άρθρο του στην προσωπική του ιστοσελίδα ο Robert B. Reich, πρώην γραμματέας εργασίας των ΗΠΑ επί Κλίντον και καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια περιγράφει με απόλυτη σαφήνεια το βρώμικο παιχνίδι που στήθηκε κατά της

Ελλάδας σε συνεννόηση με ντόπια συμφέροντα και προφανώς εν γνώσει των ελληνικών κυβερνήσεων. 

Μόνο για να μας βάλει στην ONE η Goldman Sachs – παραποιώντας τα νούμερα μέσω θολών swaps – πήρε νόμιμη αμοιβή πάνω από 600 εκατομμύρια ευρώ.

Το ρόλο της συγκεκριμένης εταιρείας αποκαλύπτει με άρθρο του ο πρώην γραμματέας εργασίας των ΗΠΑ.

Διαβάστε τι γράφει στην ιστοσελίδα του:

«Η ελληνική κρίση χρέους προσφέρει άλλη μια εικόνα της δύναμης της πειθούς και της αγριότητας της Wall Street, αν και αυτή λείπει από τους περισσότερους λογαριασμούς.

Η κρίση επιδεινώθηκε χρόνια πριν από μια συμφωνία με την Goldman Sachs, που κατασκευάστηκε από τον τρέχοντα διευθύνων σύμβουλό της, Lloyd Blankfein. Ο Blankfein και η ομάδα του βοήθησαν την Ελλάδα να κρύψει το πραγματικό μέγεθος του χρέους της και στη διαδικασία σχεδόν το διπλασίασαν. Και όπως με την αμερικανική δανειακή κρίση και την τρέχουσα κατάσταση πολλών αμερικανικών πόλεων, ο επιθετικός δανεισμός της Wall Street διαδραμάτισε σημαντικό, αν και λίγο αναγνωρισμένο, ρόλο.

Το 2001, η Ελλάδα αναζητούσε τρόπους για να αποκρύψει τα τεράστια οικονομικά προβλήματά της. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαιτούσε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης να δείξουν βελτίωση των δημόσιων οικονομικών τους, αλλά η Ελλάδα όδευε προς τη λάθος κατεύθυνση. Στη συνέχεια, η Goldman Sachs ήρθε για τη διάσωση, οργανώνοντας ένα μυστικό δάνειο € 2.8 δισ. για την Ελλάδα, που μεταμφιέστηκε ως μια μη καταγεγραμμένη «ανταλλαγή νομισμάτων» -μια περίπλοκη συναλλαγή κατά την οποία το χρέος σε ξένο νόμισμα στην Ελλάδα μετατράπηκε σε εσωτερικής- υποχρέωσης νόμισμα χρησιμοποιώντας μια εικονική ισοτιμία της αγοράς.

Ως αποτέλεσμα, περίπου το 2 τοις εκατό του χρέους της Ελλάδας μαγικά εξαφανίστηκε από τους εθνικούς λογαριασμούς της.

Ο Χριστόφορος Σαρδελής, τότε επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους στην Ελλάδα, περιέγραψε αργότερα τη συμφωνία στο Bloomberg ως «μια πολύ σέξι ιστορία ανάμεσα σε δύο αμαρτωλούς». Για τις υπηρεσίες της, η Goldman έλαβε ένα επιβλητικό ποσό € 600 εκατομμύριων (793.000.000 δολαρίων), σύμφωνα με τον Σπύρο Παπανικολάου, ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από τον Σαρδελή το 2005. Αυτό ήταν περίπου το 12 τοις εκατό των εσόδων της Goldman από τη γιγάντια ομάδα εμπορικών και κεφαλαιακών επενδύσεων το 2001, η οποία σημείωσε πωλήσεις ρεκόρ τη συγκεκριμένη χρόνια. Η μονάδα διευθυνόταν από τον Blankfein.

Στη συνέχεια, η συμφωνία πήρε την κάτω βόλτα. Μετά τις επιθέσεις της 9/11, οι αποδόσεις των ομολόγων υποχώρησαν, με αποτέλεσμα μια μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα, λόγω της φόρμουλας που η Goldman είχε χρησιμοποιήσει για να υπολογίσει την αποπληρωμή του χρέους της χώρας στο πλαίσιο της ανταλλαγής. Μέχρι το 2005, η Ελλάδα όφειλε σχεδόν το διπλάσιο από αυτό που είχε τεθεί στη συμφωνία, ωθώντας το εκτός βιβλίων χρέος της από € 2.800.000.000 σε 5.100.000.000. Το 2005, η συμφωνία αναδιαρθρώθηκε και αυτά τα € 5.100.000.000 σε χρέος κλειδώθηκαν. Ίσως όχι συμπτωματικά, ο Μάριο Ντάγκι, τώρα επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ένας σημαντικός παίκτης στο τρέχων ελληνικό δράμα, ήταν τότε διευθύνων σύμβουλος του διεθνούς τμήματος της Goldman.

Η Ελλάδα δεν ήταν η μόνη αμαρτωλή. Μέχρι το 2008, οι λογιστικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέτρεπαν στα κράτη-μέλη να διαχειριστούν το χρέος τους με τα λεγόμενα off-market swaps επιτοκίων, ωθούμενα από την Goldman και άλλες τράπεζες της Wall Street. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η JPMorgan επέτρεψε στην Ιταλία να κρύψει το χρέος της, ανταλλάσοντας το νόμισμά σε μια ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία, δεσμεύοντας έτσι την Ιταλία για μελλοντικές πληρωμές οι οποίες δεν εμφανίζονταν στους εθνικούς λογαριασμούς της ως μελλοντικές υποχρεώσεις.

Αλλά η Ελλάδα ήταν σε χειρότερη κατάσταση και η Goldman ήταν ο μεγαλύτερος καταλύτης. Αναμφίβολα, η Ελλάδα υποφέρει από χρόνια διαφθορά και φοροδιαφυγή από τους πλούσιους της. Αλλά η Goldman δεν ήταν ένας αθώος θεατής: Παραγέμισε τα κέρδη της πιέζοντας την Ελλάδα μέχρι εκεί που δεν πάει, μαζί με μεγάλο μέρος του υπολοίπου της παγκόσμιας οικονομίας. Άλλες τράπεζες της Wall Street έκαναν το ίδιο. Όταν η φούσκα έσκασε, όλη αυτή η πίεση έριξε την παγκόσμια οικονομία στα γόνατα.

Ακόμη και με την παγκόσμια οικονομία να παραπαίει από τις υπερβολές της Wall Street, η Goldman προσέφερε στην Ελλάδα ένα άλλο μαγικό επινόημα. Στις αρχές Νοεμβρίου του 2009, τρεις μήνες πριν η κρίση χρέους της χώρας γίνει παγκόσμια είδηση, μια ομάδα της Goldman πρότεινε χρηματοδοτικό μέσο που θα έσπρωχνε το χρέος από το ελληνικό σύστημα υγείας στο μέλλον. Αυτή τη φορά, όμως, η Ελλάδα δεν τσίμπησε.

Όπως γνωρίζουμε, η Wall Street διεσώθη από τους Αμερικανούς φορολογούμενους. Και κατά τα επόμενα έτη, οι τράπεζες έγιναν και πάλι κερδοφόρες και αποπλήρωσαν τα δάνεια διάσωσης τους. Οι τραπεζικές μετοχές έφτασαν στα ύψη. Η Goldman διαπραγματευόταν στα 53 δολάρια ανά μετοχή το Νοέμβριο του 2008. Τώρα αξίζει πάνω από $ 200. Στελέχη της Goldman και άλλων τραπεζών της Wall Street απόλαυσαν τεράστια πακέτα αποδοχών και προαγωγών. Ο Blankfein, τώρα Διευθύνων Σύμβουλος της Goldman, κέρδισε $ 24 εκατομμύρια μόνο πέρυσι.

Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι στην Ελλάδα αγωνίζονται να αγοράσουν φάρμακα και τρόφιμα.

Υπάρχουν αναλογίες εδώ στην Αμερική, ξεκινώντας με τα ληστρικά δάνεια από την Goldman, άλλες μεγάλες τράπεζες, καθώς και τις χρηματοοικονομικές εταιρείες που είχαν συμμαχήσει με τα χρόνια που μεσολάβησαν ως την έκρηξη. Σήμερα, ακόμη και με τους τραπεζίτες να κάνουν διακοπές στα Hamptons, εκατομμύρια Αμερικανοί συνεχίζουν να αγωνίζονται με τον μετασεισμό της χρηματοπιστωτικής κρίσης όσον αφορά την απώλεια θέσεων εργασίας, την αποταμίευση και τα σπίτια.

Εν τω μεταξύ, πόλεις και πολιτείες σε ολόκληρη την Αμερική έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις βασικές υπηρεσίες επειδή είναι παγιδευμένες σε παρόμοιες συμφωνίες που τους πούλησαν τράπεζες της Wall Street. Πολλές από αυτές τις συμφωνίες αφορούσαν ανταλλαγές ανάλογες με αυτές που η Goldman πούλησε στην ελληνική κυβέρνηση. Και όπως οι διαβεβαιώσεις που έκανε προς την ελληνική κυβέρνηση, η Goldman και άλλες τράπεζες, διαβεβαίωσαν τους δήμους ότι τα swaps θα τους άφηναν να δανείζονται φθηνότερα από ό, τι αν στηρίζονταν στα παραδοσιακά ομόλογα σταθερού επιτοκίου –ενώ υποβάθμιζαν τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν. Στη συνέχεια, καθώς τα επιτόκια υποχώρησαν και τα swaps κατέληξαν να κοστίσουν πολύ περισσότερο, η Goldman και οι άλλες τράπεζες αρνήθηκαν να αφήσουν τους δήμους να αναχρηματοδοτηθούν χωρίς να πληρώσουν βαριά τέλη για να καταγγείλουν τις συμφωνίες.

Πριν από τρία χρόνια, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων του Ντιτρόιτ έπρεπε να πληρώσει στη Goldman και άλλες τράπεζες πρόστιμα συνολικού ύψους 547 εκατομμυρίων δολαρίων για να τερματίσει τα δαπανηρά επιτόκια των swaps. Σαράντα τοις εκατό των λογαριασμών νερού του Ντιτρόιτ εξακολουθούν να πηγαίνουν για την εξόφληση του πέναλτι. Οι κάτοικοι του Ντιτρόιτ, το νερό των οποίων έχει κλείσει, επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν, δεν έχουν ιδέα ότι η Goldman και άλλες μεγάλες τράπεζες είναι υπεύθυνες. Ομοίως, το σχολικό σύστημα στο Σικάγο, του οποίου ο προϋπολογισμός έχει ήδη κοπεί μέχρι το κόκαλο-πρέπει να πληρώσει πάνω από $ 200 εκατομμύρια σε πρόστιμα λόγω τερματισμού σε μια συμφωνία με τη Wall Street που είχε τα σχολεία στο Σικάγο να πληρώνουν 36.000.000 δολάρια το χρόνο σε συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων.

Μια συμφωνία που περιλάμβανε συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων που η Goldman έκανε με το Όκλαντ, Καλιφόρνια, περισσότερο από μια δεκαετία πριν, κατέληξε να κοστίζει στην πόλη περίπου 4 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο, αλλά η Goldman αρνήθηκε να επιτρέψει στο Όκλαντ να αποχωρήσει από τη σύμβαση, εκτός αν έπαιρνε $ 16 εκατομμύρια τέλος ειδοποίησης τερματισμού –αναγκάζοντας το δημοτικό συμβούλιο να εγκρίνει ψήφισμα για να μποϊκοτάρει την Goldman. Όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με μια συνέλευση των μετόχων σχετικά με αυτό, ο Blankfein εξήγησε ότι ήταν εις βάρος των συμφερόντων των μετόχων να σκίσουν μια έγκυρη σύμβαση.

Η Goldman Sachs και άλλες μεγάλες τράπεζες της Wall Street είναι μάστερ στην πώληση περίπλοκων συμφωνιών, υπερβάλλοντας για τα οφέλη τους και ελαχιστοποιώντας το κόστος και τους κινδύνους. Έτσι κερδίζουν γιγαντιαίες αμοιβές. Όταν ένας πελάτης μπαίνει σε μπελάδες,-είτε ο πελάτης είναι Αμερικανός ιδιοκτήτης σπιτιού, μια πόλη των ΗΠΑ, ή η Ελλάδα- η Goldman κάνει την πάπια και κρύβεται πίσω από νομικές διατυπώσεις και τα συμφέροντα των μετόχων.

Οι οφειλέτες που έχουν πρόβλημα είναι σπάνια άμεμπτες, φυσικά: Ξόδεψαν πάρα πολύ και ήταν αφελείς ή ανόητοι αρκετά για να αγοράσουν το παραμύθι της Goldman. Η Ελλάδα προσκάλεσε τα δικά της προβλήματα, όπως έκαναν πολλοί Αμερικανοί ιδιοκτήτες ακινήτων και δήμοι.

Αλλά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η Goldman ήξερε πολύ καλά τι έκανε. Ήξερε περισσότερα για τους πραγματικούς κινδύνους και το κόστος των επενδυτικών σχεδίων που πρότεινε, από εκείνους που τα έκαναν δεκτά. «Είναι ζήτημα ηθικής», είπε ο μέτοχος κατά τη συνάντηση της Goldman όπου προέκυψε το Όκλαντ. Ακριβώς.

*Robert B. Reich, πρώην γραμματέας εργασίας και καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

Πηγή: Hellasforce για τη μετάφραση