Σκληρά παζάρια για τα "κόκκινα δάνεια"

Χρονικό στόχο μέχρι το ερχόμενο Σάββατο έχει θέσει η κυβέρνηση για να κλείσει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές και να βρει κοινό τόπο στο «καυτό» μέτωπο των κόκκινων δανείων εταιρειών και ιδιωτών. Ταυτόχρονα, επιδιώκει να διαμορφώσει το πλαίσιο προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, ζήτημα το οποίο εξακολουθεί να δημιουργεί... χάσμα μεταξύ Ελλάδας και δανειστών.

Τα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας επιδιώκουν να εισπράξουν μέσα στα επόμενα χρόνια

περίπου 30 με 40 δις ευρώ, δηλαδή το 1/3 των κόκκινων δανείωνΕιδικότερα, όπως αναφέρουν πληροφορίες, για την ώρα έχει πραγματοποιηθεί η χαρτογράφηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, δηλαδή οι περιπτώσεις εκείνες που είναι είτε αδύνατον είτε δύσκολο ή σχετικά δύσκολο να εξυπηρετηθούν.

Βέβαια, ακόμη δεν έχουν διαρρεύσει.συγκεκριμένα μεγέθη για το ποιο είναι το ποσοστό των προβληματικών αυτών δανείων (σ.σ.: των οποίων το ύψος εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 107 δις ευρώ) ανά κατηγορία δανειολήπτη.

Αυτό όμως, που είναι γνωστό είναι ότι τα τραπεζικά ιδρύματα επιδιώκουν να εισπράξουν μέσα στα επόμενα χρόνια περίπου 30 με 40 δις ευρώ, δηλαδή το 1/3 των κόκκινων δανείων. Αυτό εκτιμάται ότι θα το καταφέρουν είτε μέσω αναδιάρθρωσης εταιρειών είτε μέσω ένταξης σε καθεστώς ρύθμισης των δανειοληπτών, με στόχο τα δάνεια να αρχίσουν να εξυπηρετούνται.

Για τον σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθούν:

- Ο κώδικας δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδας για τα δάνεια,
- το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας,
- το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους,
- οι νόμοι «Κατσέλη» για τα νοικοκυριά και
- οι νόμοι «Δένδια» για τις επιχειρήσεις στους οποίους θα επέλθουν σημαντικές αλλαγές.

Παράλληλα, θα δημιουργηθούν νέοι φορείς, όπως η Υπηρεσία Διαχείρισης και Πλούτου (ή Αρχή Πιστοποίησης Φερεγγυότητας), οι διαχειριστές πτώχευσης και τα Κέντρα Ενημέρωσης Δανειοληπτών.

Ρόλο θα παίξει και ο νέος θεσμός των τοπικών κέντρων ενημέρωσης για χρέη. Τα κέντρα θα διοικούνται σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και θα προσφέρουν στον δανειολήπτη πληροφορίες για τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τις επιλογές που έχει σχετικά με τη διαχείριση των χρεών του.

Η πρόσβαση σε αυτά τα κέντρα θα είναι δωρεάν για όλους. Επιπρόσθετα τα κέντρα αυτά θα παρέχουν συνολικά στοιχεία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ώστε να δημιουργηθεί μια τράπεζα δεδομένων σε κάθε περιφέρεια.

Κλείνουν τα «παραθυράκια»

Το μόνο βέβαιο είναι ότι ούτε οι τράπεζες ούτε η κυβέρνηση επιθυμούν να ξεκινήσει «χιονοστιβάδα» πλειστηριασμών. Και αυτό επειδή μία τέτοια κίνηση θα οδηγούσε την αγορά ακινήτων -όπου σήμερα κυριαρχεί ήδη η υπερπροσφορά και η ανύπαρκτη ζήτηση- σε πλήρη κατάρρευση, δεδομένου ότι ούτε οι τράπεζες θα μπορούσαν να διαχειριστούν ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο ακινήτων.

Έτσι, οι σχεδιαζόμενες αλλαγές θα κλείνουν το «παραθυράκι» που είχε δημιουργήσει ο νόμος «Κατσέλη» και το οποίο επέτρεπε σε «συστηματικούς» κακοπληρωτές να παραμένουν προστατευμένοι.

Στο πλαίσιο αυτό, στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης βρίσκεται το γαλλικό μοντέλο, κατά το οποίο προστατεύονται για χρονικό διάστημα τριών χρόνων οι δανειολήπτες με σπίτια αντικειμενικής αξίας από 180.000 ευρώ έως και 305.000 με πενταμελείς οικογένειες και με εισόδημα από 25.000 ή 30.000 ευρώ.

Επίσης, αλλαγές αναμένεται να υπάρξουν και στο νομοθετικό πλαίσιο με στόχο να επιταχυνθεί η εκδίκαση υποθέσεων που φθάνει πλέον έως το 2030. Για τον σκοπό αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη προσλήψεις 140 ειρηνοδίκων Δ' τάξης και 190 υπαλλήλων στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια.

Ταυτόχρονα, το κατά πόσο ένας δανειολήπτης βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία αποπληρωμής, θα κρίνεται και από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, οι οποίες αποτελούν κριτήριο για τις δικαστικές αποφάσεις (σ.σ.: Πέρυσι ήταν 700-1.700 ευρώ μηνιαίως, ανάλογα με τα μέλη μιας οικογένειας).

Ο συνεργάσιμος δανειολήπτης

Ο «συνεργάσιμος δανειολήπτης» είναι το «κλειδί» για τις ρυθμίσεις των δανείων από τις τράπεζες. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ένας οφειλέτης είναι συνεργαζόμενος με τον δανειστή όταν:

- Είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία με τον δανειστή.

- Παρέχει πλήρη και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας προς τον δανειστή (αριθμούς σταθερού και κινητού τηλεφώνου, ηλεκτρονική διεύθυνση, αριθμό τηλεομοιοτυπίας, διεύθυνση κατοικίας και εργασίας) και προβαίνει σε ορισμό συγγενικού ή φιλικού προσώπου ως αντικλήτου επικοινωνίας για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

- Απαντά σε ανακοινώσεις και επιστολές του δανειστή με κάθε πρόσφορο μέσο, εντός μίας εβδομάδας.

- Παρέχει πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών, προς τον δανειστή, αναφορικά με την τρέχουσα οικονομική του κατάσταση, εντός 15 ημερών από την ημέρα μεταβολής τους.

- Προβαίνει εκουσίως σε πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών, προς τον δανειστή, οι οποίες θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη μελλοντική οικονομική του κατάσταση, εντός 15 ημερών από την ημέρα που θα περιέλθουν σε γνώση του (π.χ. πλήρωση προϋποθέσεων λήψης επιδόματος, εμφάνιση νέων περιουσιακών στοιχείων που θα περιέλθουν στην κυριότητά του κ.λπ., ανακοινώσεις απόλυσης, καταγγελίες μισθώσεων κ.λπ.).

- Σε εξαιρετικές περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (λ.χ. αποδεδειγμένη σοβαρή ασθένεια ή φυσική καταστροφή), η οποία αποδεδειγμένα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην οικονομική του κατάσταση, γνωστοποιεί αμελλητί την κατάστασή του αυτή στον δανειστή. Σε αυτήν την περίπτωση του χορηγείται τρίμηνη περίοδος χάριτος.

Τα συνδεδεμένα με ακίνητα δάνεια

Η συνολική αξία των ακινήτων που έχει χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση έναντι τραπεζικού δανεισμού, είτε ως υποθήκη είτε για την λήψη στεγαστικού δανείου από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες τοποθετείται στα 103 δισ. ευρώ.

Επίσης, σύμφωνα με έκθεση της εταιρείας «Alvarez & Marsal», ποσό ύψους 33 δισ. ευρώ (περίπου το 1/3 του παραπάνω ποσού) αντιστοιχεί σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οποιαδήποτε διαχείριση πραγματοποιηθεί στα προβληματικά δάνεια, θα έχει αντίκτυπο στην αξία των ακινήτων.


Τα «ανοιχτά» μέτωπα

Το διακύβευμα του Σαββάτου είναι η εκταμίευση των δέκα δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (με κορωνίδα τα κόκκινα δάνεια), αλλά και των δύο δισ. ευρώ από το πρώτο πακέτο από προαπαιτούμενα που αποφασίστηκε στις αρχές Οκτωβρίου.

Το ασφαλιστικό παραμένει το μεγαλύτερο αλλά όχι το μόνο από τα μέτωπα που συνδέονται άρρηκτα όχι μόνο με δόση ενός δισ. ευρώ αλλά και με τη μεγάλη «εικόνα» της αξιολόγησης του μνημονίου, της διαπραγμάτευσης για το χρέος και την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα.

Τα άλλα «μέτωπα» του διαπραγματευτικού «μαραθωνίου» είναι οι νέοι προϋπολογισμοί, οι αλλαγές στο δημόσιο, στο φορολογικό, στις αγορές (λίστες ΟΟΣΑ), στην εποπτεία των δαπανών, την αύξηση της συμμετοχής του ασφαλισμένου στην περίθαλψη, η έναρξη διαπραγμάτευσης για το εργασιακό, αλλά και η δημιουργία του νέου υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων των 50 δισ. ευρώ (σύμφωνα με τον Γερμανό ΥΠΟΙΚ μάλιστα, η τελευταία αυτή υποχρέωση συνδέεται με τα δέκα δισ. ευρώ των τραπεζών).