Ο ρόλος της οξυτοκίνης στις διομαδικές σχέσεις

Άρθρο της Αμαλίας Μπάρμπα

Στον διομαδικό ανταγωνισμό και τη σύγκρουση η τάση να αντιμετωπίζεται η ομάδα κάποιου ως κεντρικής σημασίας και ανώτερη σε σχέση με άλλες δημιουργεί διομαδική προκατάληψη και μία τάση προσκόλλησης στην ενδο-ομάδα (Brewer MB 1999, Efferson C, Lalive R, Fehr E 2008, Fiske ST 2002, Yzerbyt V, Demoulin S 2010,  De Dreu CKW, et al. 2010). Ένα νευροπεπτίδιο που παράγεται στον υποθάλαμο και λειτουργεί ως ορμόνη και νευροδιαβιβαστής, η οξυτοκίνη, παίζει καθοριστικό ρόλο στην κλίση αυτή.

Η οξυτοκίνη έχει ένα καθιερωμένο ρόλο στην αναπαραγωγή και τον σχηματισμό ζεύγους ομολόγων, μειώνει τις ψυχοφυσιολογικές αντιδράσεις του στρες και ρυθμίζει περιοχές του εγκεφάλου και των νευρικών κυκλωμάτων που εμπλέκονται στην επεξεργασία των πληροφοριών που σχετίζονται με το φόβο (Kurzban, R., Tooby, J. & Cosmides, L. 2001, Benenson, J. F., Markovits, H., Thompson, M. E. & Wrangham, R. W. 2009, Sorokin, G. L. 1994). Καθώς, η οξυτοκίνη έχει αγχολυτική δράση μπορεί να επιτρέψει στο άτομο να εξετάσει μια ευρύτερη ποικιλία των στρατηγικών συμπεριφοράς. Ωστόσο, δημιουργεί διομαδική προκατάληψη, καθώς παρακινεί ευνοιοκρατία στην ενδο-ομάδα και, σε μικρότερο βαθμό, παρέκκλιση της εξω-ομάδας. Συνεπώς, τίθεται υπό αμφισβήτηση η άποψη ότι η οξυτοκίνη δρα ως  «φάρμακο αγάπης» και φαίνεται να έχει ένα ρόλο στην εμφάνιση της διομαδικής σύγκρουσης και της βίας.

 Εικάζεται ότι οι λειτουργίες της οξυτοκίνης επεκτείνονται σταδιακά προκειμένου να συμπεριληφθεί το κίνητρο υπεράσπισης της ενδο-ομάδας. Συνεπώς, αναμένονται νέες έρευνες προκειμένου να δειχθεί τελικά εάν η οξυτοκίνη είναι πράγματι το λεγόμενο «φάρμακο αγάπης» για το οποίο γίνεται λόγος και ποιος ο ρόλος της στις διομαδικές σχέσεις (Miller G, 2010). Ένα άλλο ερώτημα που αναμένει μελλοντικής έρευνας είναι αν η επιλογή θετικών στάσεων προς την ενδο-ομάδα εξαρτάται από τα προσωπικά συμφέροντα που διακυβεύονται (Benenson, J. F., Markovits, H., Thompson, M. E. & Wrangham, R. W. 2009).

Βιβλιογραφία:

Baumgartner T, Heinrichs M, Vonlanthen A, Fischbacher U, Fehr E (2008) Oxytocin  shapes the neural circuitry of trust and trust adaptation in humans. Neuron 58: 639– 650.

Benenson, J. F., Markovits, H., Thompson, M. E. & Wrangham, R. W. 2009 Strength determines coalitional strategies in humans. Proc. R. Soc. B 276, 2589–2595. (doi:10.1098/rspb.2009.0314).

Brewer MB (1999) The psychology of prejudice: Ingroup love or outgroup hate? J Soc Issues 55:429–444.

Carsten K. W. De Dreu1, Lindred L. Greer, Gerben A. Van Kleef, Shaul Shalvi, & Michel J. J. Handgraaf. (2010). Oxytocin promotes human ethnocentrism. Proceedings of the National Academy of Sciences (4),1262–1266. Retrieved from www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1015316108

Carsten K. W. De Dreu*, Lindred L. Greer, Michel J. J. Handgraaf,

Shaul Shalvi & Gerben A. Van Kleef . (2011). Oxytocin modulates selection of allies in intergroup conflict. The Royal Society (10), 1098/rspb.2011.1444. Retrieved from http://rspb.royalsocietypublishing.org/

Efferson C, Lalive R, Fehr E (2008) The coevolution of cultural groups and ingroup

favoritism. Science 321:1844–1849.

Fiske ST (2002) What we know now about bias and intergroup conflict, the problem

of the century. Curr Dir Psychol Sci 11:123–128.

Kosfeld M, Heinrichs M, Zak PJ, Fischbacher U, Fehr E (2005) Oxytocin increases trust in humans. Nature 435:673–676.

Kurzban, R., Tooby, J. & Cosmides, L. 2001 Can race be erased? Coalitional computation and social categorization. Proc. Natl Acad. Sci. USA 98, 15 387–15 392. (doi:10.1073/pnas.251541498).

Miller G (2010) The prickly side of oxytocin. Science 328:1343.

Oosterhof, N. N. & Todorov, A. 2008 The functional basis of face evaluation. Proc. Natl Acad. Sci. USA 105, 11 087–11 092. (doi:10.1073/pnas.0805664105).

Sorokin, G. L. 1994 Arms, alliances, and security tradeoffs in enduring rivalries. Int. Stud. Q. 38, 421–446. (doi:10.2307/2600740).

Yzerbyt V, Demoulin S (2010) Intergroup relations. Handbook of Social Psychology,

eds Fiske ST, et al. (Wiley, New York), 5th Ed, Vol 1, pp 1024–1083.